Hối phiếu (Bill of Exchange) là gì?
Hiểu một cách nôm na, hối là đòi tiền, phiếu là tờ giấy. Chính vì vậy, hối phiếu có thể hiểu là một tờ mệnh lệnh đòi tiền vô điều kiện, do một người ký phát cho người khác, yêu cầu người này khi đến một thời hạn nhất định hoặc thời hạn có thể xác định trong tương lai phải trả một số tiền nhất định cho một người nào đó, hoặc theo lệnh của người này, hoặc trả cho người cầm hối phiếu.
Nội dung hối phiếu
Tiêu đề hối phiếu
Tiêu đề hối phiếu phải ghi chữ “Hối phiếu” (Bill of Exchange, có khi được viết tắt là Exchange hoặc là Draft). Tiêu đề viết bằng tiếng Anh thì toàn bộ nội dung trong hối phiếu phải viết bằng tiếng Anh.
Số tiền và loại tiền
Số tiền nhất định này được ghi một cách rõ ràng, đơn giản, đúng tập quán quốc tế, được ghi cả bằng số và bằng chữ vào góc trên bên trái của hối phiếu “For…”. Một điểm cần lưu ý là số tiền trên hối phiếu không được vượt quá số tiền ghi trên hóa đơn và số tiền ghi trong thư tín dụng (L/C).
Người trả tiền hối phiếu
Họ tên và địa chỉ người trả tiền của hối phiếu phải được ghi rõ chi tiết, được ghi vào góc dưới bên trái của hối phiếu, tức là ghi vào chỗ chữ “To …”. Trong phương thức thanh toán nhờ thu, người trả tiền hối phiếu là người nhập khẩu. Còn đối với phương thức thanh toán tín dụng chứng từ, người trả tiền hối phiếu là ngân hàng mở L/C.
Kỳ hạn trả tiền của hối phiếu
Kỳ hạn trả tiền của hối phiếu có thể được ghi dưới một trong hai dạng: trả tiền ngay hoặc trả tiền sau.
Với hình thức trả tiền ngay thì trên hối phiếu sẽ ghi “trả ngay khi nhìn thấy bản thứ nhất (hai) của hối phiếu này (at … sight of this FIRST (SECOND) Bill of Exchange).
Còn với hình thức trả tiền sau thì có nhiều cách thỏa thuận:
- Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau khi nhìn thấy hối phiếu (At…X days…after sight of this……)
- Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau ngày ký phát hối phiếu (At …X days…after signed of this……)
- Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau ngày ký vận đơn (At….X days….after bill of lading date of this……)
- Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau ngày giao hàng (At…X days…after shipment date of this……)
- Thanh toán tại 1 ngày cụ thể trong tương lai (On…(date)…of this……)
Địa điểm trả tiền của hối phiếu
Nếu không có quy định khác, thì địa chỉ của người bị ký phát (người trả tiền) được xem là địa điểm thanh toán hối phiếu. Tuy nhiên, nếu trên hối phiếu quy định một địa điểm thanh toán khác, thì địa điểm này được xem là địa điểm thanh toán hối phiếu.
Người được thụ hưởng hối phiếu
Người thụ hưởng có thể là bản thân người ký phát hối phiếu, hoặc một người khác được người ký phát chỉ định, hoặc bất cứ ai được người hưởng lợi chuyển nhượng hối phiếu bằng thủ tục ký hậu hay trao tay. Trong ngoại thương, các hối phiếu thường được ký phát cho người thụ hưởng là ngân hàng phục vụ nhà xuất khẩu.
Nơi và ngày lập hối phiếu
Nơi lập hối phiếu: tại nước người phát hành hối phiếu (người xuất khẩu).
Ngày lập hối phiếu: không được sớm hơn ngày lập hóa đơn, không sớm hơn ngày mở L/C và nằm trong thời gian hiệu lực của L/C.
Người ký phát hối phiếu
Tên, địa chỉ và chữ ký của người ký phát là yếu tố bắt buộc phải thể hiện trên hối phiếu. Chữ ký của người ký phát muốn có hiệu lực phải là chữ ký của người có đủ năng lực hành vi và năng lực pháp lý. Các chữ ký dưới dạng in, photocopy, đóng dấu, v.v mà không phải viết tay đều không có giá trị pháp lý.
Quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia
- Người ký phát (drawer): là người lập và ký phát hành hối phiếu
- Người bị ký phát (còn gọi là người thụ tạo, drawee): là người có trách nhiệm thanh toán số tiền ghi trên hối phiếu.
- Người chấp nhận (acceptor): là người ký chấp nhận trả tiền cho hối phiếu. Nghiệp vụ ký chấp nhận sẽ được tìm hiểu ở phần sau.
- Người thụ hưởng (beneficiary): là người sở hữu hợp pháp hối phiếu, do đó có quyền được nhận thanh toán số tiền ghi trên hối phiếu. Tùy theo từng trường hợp, người thụ hưởng có thể là: người ký phát hối phiếu, hoặc là một người nào đó do người ký phát chỉ định.
- Người chuyển nhượng (endorser hay assignor): là người chuyển quyền hưởng lợi hối phiếu cho người khác bằng thủ tục trao tay hoặc ký hậu.
- Người bảo lãnh (avaliseur) là một bên thứ ba ký tên vào hối phiếu để đảm bảo khả năng thanh toán cho người được hưởng lợi nếu người trả tiền không đủ khả năng thanh toán hối phiếu đó. Bên bảo lãnh thường là ngân hàng.
Hối phiếu có đặc điểm gì?
Hối phiếu có ba đặc điểm cơ bản như sau:
- Tính trừu tượng: Trong nội dung của hối phiếu không cần thể hiện lý do, nguyên nhân phát sinh quan hệ kinh tế dẫn đến việc đòi tiền.
- Tính bắt buộc trả tiền: Người trả tiền phải trả tiền đầy đủ đúng theo yêu cầu của tờ hối phiếu. Người trả tiền không được viện lý do riêng của bản thân đối với người ký phát hối phiếu, trừ trường hợp hối phiếu không phù hợp với đạo luật chi phối nó.
- Tính lưu thông: Hối phiếu phải được lưu thông một cách dễ dàng, tính lưu thông được thể hiện qua việc chuyển nhượng hối phiếu từ người này sang người khác trong thời hạn của nó bằng cách trao tay hoặc ký hậu, hoặc có thể dùng hối phiếu để cầm cố, thế chấp để vay vốn tại ngân hàng thương mại hoặc chiết khấu tại ngân hàng thương mại, v.v.
Minh Ngô
Đọc thêm: Các Phương Thức Thanh Toán Sử Dụng Trong Thương Mại Quốc Tế (Phần 1)
