Vận tải container bằng đường biển quốc tế là mạch máu lưu thông của thương mại quốc tế, đóng vai trò tối quan trọng trong duy trì tính kết nối (connectivity) giữa các quốc gia với nhau, thúc đẩy xu thế toàn cầu hóa (globalization) trong trao đổi thương mại. Những sự kiện như Tai nạn kênh đào Suez (2021) hay Khủng hoảng biển Đỏ (2023 – nay) càng chứng minh vai trò không thể thay thế của vận tải biển quốc tế.
Chính vì sự quan trọng như thế, các tổ chức quốc tế đã thiết lập nhiều thước đo để phân tích, đánh giá và từ đó hỗ trợ các chính sách liên quan đến thương mại quốc tế và cơ sở hạ tầng cho hàng hải. Trong đó, hai thước đo tiêu biểu nhất là LSCI (Liner Shipping Connectivity Index – Chỉ số kết nối bằng vận tải container đường biển) và LSBCI (Liner Shipping Bilateral Connectivity Index – Chỉ số kết nối song phương bằng vận tải container đường biển) được sử dụng bởi UNCTAD (United Nations Conference of Trade and Development – Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển).
Đối với LSCI, có 6 thành tố trong thang đo:
- The number of scheduled ship calls per week in the country (Số tàu được sắp xếp theo kế hoạch đến một quốc gia trong một tuần)
- Deployed annual capacity – in TEU (Tổng trọng tải được triển khai theo năm – tính theo TEU)
- Number of regular liner shipping services from and to the country (Số lượng dịch vụ vận tải đến và đi tới quốc gia)
- Number of liner shipping companies that provide services from and to the country (Số lượng các hãng vận tải biển cung cấp dịch vụ đến và đi tới quốc gia)
- Average size of ships (in TEU) deployed by the service with the largest average vessel size (Trọng tải trung bình của tàu tính theo TEU, và trung bình của các cỡ tàu lớn nhất)
- Number of countries connected to the country by direct shipping service (Số lượng quốc gia được kết nối bằng dịch vụ vận tải đường biển trực tiếp – không có chuyển tải và không phải là cảng ghé thăm tiếp theo)
Đối với LSBCI, có 5 thành tố trong thang đo:
- The number of transshipments required to get from country A to country B (số lần chuyển tải đường biển để đi từ nước A đến nước B)
- The number of direct connections common to both country A and B (số chuyến kết nối trực tiếp phổ biến đến quốc gia A và B)
- The number of common connections by country pair with one transhipment (số chuyến kết nối phổ biến giữa hai quốc gia chỉ qua một lần chuyển tải)
- The level of competition on services that connect country A to country B (tình trạng cạnh tranh dịch vụ kết nối quốc gia A đến quốc gia B)
- The size of the largest ship on the weakest route connecting country A to country B (trọng tải của tàu lớn nhất trên tuyến yếu nhất kết nối quốc gia A đến quốc gia B)
LSCI và LSBCI là hai chỉ số quan trọng giúp cho doanh nghiệp, nghiên cứu sinh và chính phủ các quốc gia có thể:
- Đưa ra các chính sách ảnh hưởng đến vận tải đường biển
- Đưa ra các sáng kiến về phát triển kết nối và chặng vận tải cho thương mại trong tương lai
- Đưa ra các góc nhìn chuyên sâu cho các doanh nghiệp lớn về xuất nhập khẩu khi quyết định thâm nhập vào thị trường mới.
Ngọc Thanh
