Giá cước vận tải biển tăng cao bất thường
Theo Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), 6 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu hồ tiêu ước đạt 155 nghìn tấn, trị giá 500 triệu USD, giảm 7% về lượng song tăng 41% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.
Bên cạnh sự tác động, ảnh hưởng của dịch Covid-19 thì chi phí logistics là nguyên nhân chính gây ra nhiều khó khăn và thiệt hại cho xuất khẩu của các doanh nghiệp hồ tiêu.
Lý do khiến giá cước vận chuyển tăng được các hãng vận chuyển đưa ra là hệ lụy từ dịch bệnh Covid-19 dẫn đến thiếu hụt container. Tuy nhiên xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam 5 tháng đầu năm 2021 tăng so với cùng kỳ. Bên cạnh đó, sản lượng container thông qua cảng Việt Nam quý I/2021 đã tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Như vậy, thông tin thiếu container rỗng từ các hãng tàu đưa ra được VPA nhận định là hoàn toàn không chính xác.
Doanh nghiệp hồ tiêu oằn mình cõng giá
Đối với hồ tiêu Việt Nam, Mỹ là thị trường chính và là thị trường quan trọng nhất với lượng xuất khẩu chiếm 20-25%/năm, luôn duy trì sức mua ổn định cho tới hiện tại. Bên cạnh đó, EU cũng là thị trường trọng điểm và là thị trường hướng đến của hầu hết các doanh nghiệp trong bối cảnh các Hiệp định thương mại tự do (FTA) càng thúc đẩy tăng sức mua của thị trường này.
Tuy nhiên, đây lại là 2 tuyến vận chuyển đường biển có mức tăng giá cước phi mã và bất thường nhất với mức tăng khoảng 1.500-2.000 USD cho một container 40 feet sau mỗi 2 tuần. VPA nhận định, không loại trừ việc tăng chi phí từ đơn vị trung gian là đại lý hãng tàu (FWD) cùng cộng hưởng tạo tâm lý sai lệch về vấn đề tăng giá.
Trên thực tế, thị trường Mỹ luôn luôn mua hàng với điều kiện CNF với tất cả rủi ro về chi phí vận chuyển đều do doanh nghiệp Việt Nam gánh chịu. Thời hạn ký hợp đồng giao hàng luôn luôn dao động từ 1 tháng trở lên. Doanh nghiệp có thể chủ động về nguồn hàng nhưng với khâu vận chuyển thì ngược lại.
Việc này làm cho chuỗi cung ứng bị gián đoạn. Hàng hóa sản xuất ra nhưng không thể xuất khẩu buộc doanh nghiệp phải thuê thêm kho dự trữ, tiền hàng bị ứ đọng, khách hàng không nhận được hàng còn doanh nghiệp thì cũng không còn tiền cũng như không dám nhập thêm nguyên liệu để sản xuất, ảnh hưởng trực tiếp tới việc sản xuất và tiêu thụ hàng hóa của người nông dân.
Nỗi lo đánh mất thị trường xuất khẩu trọng điểm
Hiện nay, việc tăng giá cước vận tải biển là một vấn đề hết sức nghiêm trọng ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình xuất khẩu hồ tiêu. Giá cước vận chuyển quá cao dẫn đến việc các doanh nghiệp xuất khẩu đánh mất thị trường về tay các đối thủ cạnh tranh trực tiếp như Brazil vì chi phí vận chuyển từ Brazil tới Mỹ chỉ bằng 1/3 từ Việt Nam và từ Brazil tới EU chỉ bằng 1/10 so với từ Việt Nam.
Các doanh nghiệp xuất khẩu buộc phải chấp nhận tất cả rủi ro nhằm cố gắng giữ chân hai thị trường quan trọng này bằng cách cố gắng hạ tối đa lợi nhuận, thậm chí chấp nhận lỗ. Tuy nhiên, việc tăng giá cước phi mã, không có chiều hướng giảm khiến các doanh nghiệp bị bào mòn, chắc chắn không thể trụ được thêm.
Trước những khó khăn chồng chất, VPA đề nghị Bộ Công Thương, Bộ Giao thông vận tải, Bộ NN&PTNT, Tổng cục Hải quan Việt Nam và Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam báo cáo với Thủ tướng Chính phủ làm việc với các hãng tàu, xem xét tìm cách tháo gỡ vấn nạn thiếu container, thiếu chỗ và đưa giá cước trở lại như trước đây. Đồng thời, Hiệp hội mong muốn Chính phủ và các bộ, ngành tiếp tục tác động, yêu cầu các hãng vận chuyển công khai, minh bạch giá cước vận chuyển trên website chính thức của công ty, công bố lộ trình biểu phí rõ ràng. Đề nghị các cơ quan chức năng tiếp tục đối thoại trực tiếp với các hãng tàu lớn, yêu cầu các đơn vị đại lý hãng tàu áp dụng mức tăng giá chung tránh việc nhiễu loạn giá cước như hiện nay, chấm dứt hiện tượng các FWD lạm quyền o ép doanh nghiệp, v.v.
Hồng Đào
Đọc thêm: TP.HCM thực hiện giãn cách, hàng hóa xuất nhập khẩu thông quan thế nào?
